Uit proefonderzoek in Wapserveen in 2018-19 kan geconcludeerd worden dat natuurlijke bestrijding, onder andere door vogels die in opgehangen kasten nestelen, een belangrijke bijdrage leveren aan de beheersing van de eikenprocessierups en haar gevaren. Toepassing op meer locaties wordt ten zeerste aanbevolen.

De OBS de Vuursteen te Wapserveen is tezamen met de Vogelwacht Uffelte nauw betrokken bij het proefproject Natuurlijke bestrijding van de eikenprocessierups. Een proefstrook langs de lokale weg te Westeinde bestaat uit 64 eikenbomen en een aanliggende strook grond die met een bloemenmengsel is ingezaaid. De tientallen soorten planten moeten natuurlijke vijanden van de eikenprocessierupsen lokken zoals sluipwespen, sluipvliegen, gaasvliegen en zweefvliegen.

Dit initiatief van de Boermarke Wapserveen met zeer deskundige begeleiding van Silvia Hellingman is in 2018 gestart en zal drie jaar duren. Leerlingen van de Vuursteen hadden 20 eigengemaakte nestkasten opgehangen met hun eigen namen erop. Daarnaast zijn er vleermuizenkasten voor grootoorvleermuizen opgehangen. Bij een inventarisatie in het broedseizoen van 2018 bleek dat van de twintig nestkasten er al elf bezet waren en later nog eens drie met vooral kool- en pimpelmezen en een aantal ringmussen. Een goede score voor het eerste jaar. Maar nog belangrijker, het resultaat van het proefproject was zondermeer zeer hoopgevend. Er bleken 85% minder eikenprocessierupsennesten in de proefstrook aanwezig dan op een controlelocatie langs de Van Helomaweg in Wapserveen.

De resultaten in 2019 waren uitermate succesvol en haalden het landelijk nieuws via diverse media. Dit jaar is er een tweede controlelocatie toegevoegd langs de Van Helomaweg eveneens bestaande uit 64 bomen. Alle bomen verkeren in dezelfde conditie. Wekelijks zijn de proeflocatie en de twee controlelocaties geïnspecteerd door Silvia Hellingman met ondersteuning van leden van de Boermarke Wapserveen en de Vogelwacht Uffelte e.o.

Het landelijk beeld dat het aantal processierupsnesten ten opzichte van 2018 verdrievoudigd was ging ook op voor Wapserveen. Desalniettemin werd op de proeflocatie met natuurlijke vijanden 80% minder nesten aangetroffen dan op de controlelocatie, waarbij vervolgens bijna 90% van de processierupsnesten werden aangevreten door vogels zoals ringmus, kool- en pimpelmees, spreeuw, koekoek, specht en zelfs wielewaal. Per soort lag het accent op rupsen dan wel op poppen.
Ook werd er andere hulp uit de natuur geboden namelijk door kevers (kleine poppenrovers), die massaal in de eiken aanwezig waren, en vleermuizen. Op de controlelocaties was het aanvreten van nesten maar voor 3% tot 6 % het geval.

Tevens is daadwerkelijk aangetoond met unieke foto- en filmbeelden van Silvia Hellingman, dat de (kool-)mezen en mussen veel processierupsen en poppen hebben opgegeten en dat het stimuleren van biodiversiteit dus kan leiden tot aanzienlijk minder eikenprocessierupsen.

Helaas was nestkastcontrole met de leerlingen van de Vuursteen dit jaar niet haalbaar vanwege de aanwezigheid van vele brandharen van de rupsen. Binnenkort zullen de nestkasten nog geïnspecteerd worden op aanwezigheid van nesten.

Kortom de conclusie is gerechtvaardigd dat de proef met natuurlijke bestrijding van de eikenprocessierups aantoont dat de aanpak in Wapserveen zeker bijdraagt aan de beheersing van de eikenprocessierups en haar gevaren en dat toepassing op meer locaties aanbevelenswaardig is.

Bert Noorman