1
Gierzwaluw Uffelte

Extreem laat succesvol broedgeval gierzwaluw

In Uffelte had een gierzwaluw eind augustus nog twee jongen in het nest. Dat is zeer laat want de meeste nesten waren zoals gebruikelijk een maand eerder al uitgevlogen. Vrijwel alle gierzwaluwen waren toen ook vertrokken, alleen dit paar bleef achter en bracht de jongen groot. Op 1 september werd de oudervogel voor het laatst gezien boven het dorp.

In het voorjaar van 2019 hebben wij aan onze oostgevel een tweede gierzwaluwkast opgehangen (onderste kast op de foto). De eerste kast in de nok hing er al twee jaar en was direct bezet.

De gierzwaluwen waren laat dit jaar, maar half mei was de bovenste kast bezet. Op 5 juni vlogen er ineens ook twee vogels uit de nieuwe kast.. Na enige tijd lagen onder de eerste kast uitwerpselen en was het duidelijk dat er jongen waren. Pas later hoorde ik van de gierzwaluwcoördinator dat er ‘in-de-kast-poepers’ zijn en ‘uit-de-kast-poepers. Zo zou later ook blijken.

Op een van de laatste dagen van juli vlogen de jongen uit de eerste kast uit. Na enkele dagen hoorde ik ineens gerommel en gepiep vanuit de tweede kast, die ca 2 meter boven mijn slaapkamerraam hangt, ten teken dat er ook jongen in de tweede kast zaten. En dat terwijl de andere gierzwaluwen uit het dorp zich al aan het klaarmaken waren voor vertrek. Vanaf dat moment heb op vrijwel alle avonden het invliegen van de oudervogels gevolgd. Terugrekenend en uitgaande van ca 60 dagen van broeden en opgroeien, blijkt dat de eieren begin juli gelegd zijn..

Het invliegen in de nestkast verloopt volgens een redelijk vast patroon waarbij de ouders meestal binnen enkele minuten na elkaar aankomen. Vaak is dat 15-20 minuten na zonsondergang en daarna verlaten ze de kast weer voor een laatste korte voedselvlucht. Op 20 augustus (20.51 uur zon onder) bijvoorbeeld arriveert om 21.07 uur ouder nr 1 in de nestkast in en vertrekt weer om 21.10. Om 21.12 komt ouder nr 2 aan en verlaat om 21.13 de nestkast. Om 21.19 komen beide ouders terug. Als de ouders apart aankomen, begroeten ze elkaar met 2-3 x gieren. Bij het late aankomen in het bijna donker hebben ze vaak meerdere pogingen nodig om goed de nestkast in te vliegen (tot max. 10 pogingen). Vanaf 21 augustus liggen er wat poepjes onder de kast maar het worden er uiteindelijk niet veel.

De jongen roepen vrijwel permanent zowel overdag als midden in de nacht. Sowieso maken ze regelmatig rumoer in de kast (roepen, gescharrel, piepen).

Op 25 augustus zijn twee jongen voor het eerst zichtbaar als ze overdag met opengesperde bek voor het invlieggat zitten. Het zijn de idioot warme dagen van eind augustus; het moet flink warm in de kast zijn geweest. Gelukkig verdwijnt de zon net na de middag naar de andere kant van het huis en komt de kast in de schaduw. Die dag hoor ik de jongen ook voor het eerst vliegoefeningen doen in de kast.

Op 27 augustus wordt het heel spannend. Nadat beide ouders rond 20.20 uur (zon onder 20.35) boven het huis en de tuin gieren, vliegt er om 21.01 uur slechts één oudervogel de kast in. De tweede vogel komt niet meer terug. Is hij gegrepen door de boomvalk van Rheebruggen die regelmatig boven het dorp vliegt of reeds vertrokken naar het zuiden? De achtergebleven vogel staat er alleen voor. Op de warme dagen daarna zitten de jongen dagelijks voor het invlieggat. Het wordt iedere dag spannender hoe het zal aflopen.

Op 30 augustus (zon onder 20.28 uur) is de ene oudervogel regelmatig boven de tuin en het dorp aan het foerageren. Om 20.43 brengt de ouder voer in de kast en vliegt er in allerijl om 20.44 weer uit, om vervolgens om 20.52 weer terug te komen. Het is dan al vrij donker. Na deze aankomst blijft het onrustig in de kast. In de late schemer is het net of ik een jong voor het invlieggat zie zitten. Enkele minuten later, om 21.00 uur vliegt het jong uit, eerst een klein stukje naar het noorden, draait om boven de tuin van de buren en vliegt daarna in het donker het zuiden tegemoet. Een hele bijzonder waarneming.
Een dag later is het een broeierige avond met onweer boven Meppel. De oudervogel vliegt om 20.33 uur in en om 20.45 uit de kast. Dan zit ineens het tweede jong voor het invlieggat en vliegt om 20.50 uit in oostelijke richting, onweer en regen tegemoet. Om 20.51 komt de ouder terug met voer, maar vindt de kast leeg en blijft in de kast. Op 1 september vliegt de ouder om 9.55 uur nog boven de tuin en het dorp. Daarna heb ik ‘m niet meer gezien.

Norbert Kwint

Eén reactie

Laat een antwoord achter aan Annet Reactie annuleren

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

*

Ik ga akkoord met het verzamelen van deze gegevens.