Oerlandschap ‘het Holtingerveld’….van historisch belang!
De verrekijker wel of niet meenemen naar het Holtingerveld…..?!
We gaan op excursie met schaapsherder Jelle Kootstra en zijn bevlogenheid kennende, dompelen we ons vandaag onder in de historie van ‘Havelte in de 2e wereldoorlog’ met het Duitse vliegveld als speerpunt.
En dus een niet alledaagse vogelexcursie, maar gezien de volle bak aan deelnemers zeker een gewilde.
Toch verrast Jelle ons binnen 5 minuten na aanvang met vogelnieuws, door ons de aanblik te tonen van 4 eigenwijze kerkuilen.
Een ouderpaar en 2 jongen zitten ons, al roestend, aan te kijken vanaf de nok en hanenbalken van de schaapskooi…..1-0 voor Jelle!
Ondanks de weersverwachting breekt toch de zon door op het moment dat we de kooi verlaten en Jelle ons aan de kop van de voormalige grote startbaan de geschiedenis laat herleven.
Overigens nooit geweten dat Havelte ooit 1 van de keuzes is geweest als uitbreidingsplan van Schiphol, voorafgaand aan de 2e wereldoorlog.
Echter ook de Duitse bezetter zag potentie in een vliegveld, om en nabij Havelte, om de geallieerden te onderscheppen komende vanaf de Noordzee.
In oktober 1942 werd dan ook gestart met de aanleg van een grote en kleine startbaan, 6 ‘natuurlijke’ hangars, vele vliegveld gerelateerde gebouwen en diverse rolbanen.
Hiervoor werden maar liefst 6000 mensen te werk gesteld, waarvan een deel gehuisvest werden in het ‘jodenkamp’ onderaan de voet van de Havelterberg nabij het Hunehuis.
Ook het Hunehuis zelf is een overblijfsel uit die tijd en deed dienst als commandopost voor de flakcommandant ter aansturing van het afweergeschut.
Jelle laat ons de restanten zien van wat eens de fundamenten waren van de barakken.
Wie goed kijkt ziet aan de oneffenheden en kenmerken van het landschap de indeling voor zich van gebouwen, omheiningen en wegenstructuur.
We noteren als rechtgeaarde vogelaars gelukkig ook nog even 1 roodborsttapuitje en 3 graspiepers.
Jelle weet nog te melden dat dit voorjaar een paartje tapuiten gebroed heeft op dit voormalige kampterrein, 2-0 voor Jelle!
De inwendige mens meldt zich en dus fietsen we door het prachtig bloeiende heidelandschap naar de koffie en wel op Manege Holtingerzand, alwaar de moeder van Jelle de scepter zwaait.
Na deze pauze fietsen we door naar het bosgebied ingebed tussen de Holtingerweg en de Kolonieweg aan de Uffelterzijde.
Dat het gat van Berend Boer is ontstaan door zandwinning voor de vliegbaan is voor de meeste deelnemers nog wel gesneden koek.
Echter het vlakbij gesitueerde kleine gebouwtje dat dienstdeed als toiletgebouw en de naastliggende ingegraven betonnen bak zijn voor velen onbekend.
De bak deed dienst als blusbak maar de Uffelters onder ons –lees Wim Snoeken- herkennen dit toch meer als ‘het Uffelter zwembad’ met de bijbehorende sappige verhalen…..!
200 meter verderop, aan de Kolonieweg, toont Jelle ons een fragment van een heus stukje smalspoor gebruikt voor aan- en afvoer van materialen voor de aanleg van het vliegveld. Niemand weet waar dit treinspoor exact heeft gelopen, maar het oogt surrealistisch in deze natuurrijke omgeving.
Nog moeilijker voor te stellen is, dat er maar liefst 575 ton bommen gedropt zijn op dit gebied. In vergelijking; het Rotterdams bombardement telde 92 ton aan bommen, ware het niet dat hier vele honderden doden te betreuren waren tegenover een tiental uit Havelte en omgeving.
We fietsen terug naar de schaapskooi alwaar we Jelle hartelijk bedanken voor zijn heldere en nuchtere manier van vertellen.
Jelle beaamt dat we in de toekomst altijd weer een beroep op hem mogen doen, want we beseffen terdege dat er nog zoveel meer verhalen verteld kunnen worden over dit gebied en haar geschiedenis.
Voetnoot:
De commerciële benaming ’Oerlandschap Holtingerveld’ krijgt na deze excursie toch een wat andere lading.
Feit blijft dat het een prachtig markant gebied is met veel wisselende en boeiende flora en fauna.
Echter een ‘puur oerlandschap gevormd tijdens de laatste ijstijd’, is het door de vele bombardementen en grootschalige ingrijpen door de mens allang niet meer.
geschreven door Hans Krol (lid Activiteitencommissie)