Lezing over de natuur in Zuidwest-Friesland door Hans Pietersma op 21 januari 2015
Hoeveel passie heb je voor de wereld van de vogels als je met een oude naaimachine uit Uffelte gemotiveerd bent om een camouflagetent te bouwen rondom een soort Chesterfield stoel met lucht? En dit alles om het gedrag van watervogels van zeer dichtbij vast te leggen. Toen ik eenmaal thuis de avond nog eens liet passeren, speelde de volgende gedachte door mijn hoofd: ‘als een natuurfotograaf in zo’n schuilhut voor mij over het water dobberde, zou dit op mij als mens vast net zo veel indruk maken als het windzeilen van een mannetjesfuut voor zijn vrouwelijke soortgenoot!
Ook een foto van een schuilhut geplaatst voor een biljarttafel met daarop voer en een grote plas water was indrukwekkend. In onze wereld waarin duurzaamheid en hergebruik hoog in het vaandel staan, is een nieuwe bestemming van een oude biljarttafel als foerageer- en badderplaats voor vogels prijzenswaardig. En vanzelfsprekend is dit ‘pretpark’ voor een fotograaf die het gedrag van vogels van nabij wil vastleggen uitermate geschikt.
In de vooraankondiging van deze avond was te lezen dat Hans Pietersma onder andere van de fuut het gehele baltsgedrag probeert vast te leggen. Wij hebben op deze avond aan de imposante foto’s kunnen zien, dat dit zeer goed gelukt is. Het begint met de beelden van het mannetje en het vrouwtje die elkaar diep in de ogen kijken en vervolgens aan hun liefdesspel beginnen door synchroon te gaan bewegen: kopzwaaien; poetsen; wegzwemmen; onder water naar elkaar toe gaan en ten slotte het watertrappelen; alles is met de camera gevangen. Bijzonder is dat ze tijdens dit imponerende spel ook nog tijd vrij maken om even een vis te vangen. Ach ja, ook bij deze futen gaat de liefde door de maag. Is het huwelijk na alle drukte ten slotte bezegeld, dan wordt er heel verstandig eerst een nest gebouwd. Vervolgens vindt de paring plaats en onze geduldige natuurfotograaf had zelfs een keer het geluk om het leggen van een ei van heel dichtbij te kunnen fotograferen. Fascinerende foto’s ook van het voeren van de jongen. Maar waarom krijgen de jongen af en toe een veer in de bek gedrukt. En waarom eten de ouders die zelf ook? Nader onderzoek leert ons dat de veren zijn bedoeld om de ‘leidingen’ van binnen schoon te maken. De vissen die ze eten zitten vaak vol bacteriën en om die reden is het noodzaak om alles van binnen geregeld te reinigen.
Ook de uilen kwamen deze avond veelvuldig aan bod. Op verschillende plaatsen in Nederland heeft Pietersma de afgelopen tijd bijna alle uilensoorten voor zijn lens gehad. Ransuilen, velduilen, bosuilen, steenuilen, oehoes, de sperweruil in Zwolle en ook de sneeuwuil die al cruisend over de zee uiteindelijk op Vlieland belandde. Door de muizenplaag in delen van Nederland is het een goed uilenjaar. En Hans beschrijft het dan als volgt: “Wanneer de uilen genoeg te eten hebben, blijven ze als kippen doorleggen. Ze hebben wel twee tot drie keer een legsel van aantallen tot wel tien jongen. Ik heb één uil in een uur wel tien tot vijftien muizen zien aanslepen.” Waarom we geen foto’s van de kerkuilen te zien krijgen? Heeft hij die nou nergens kunnen ontdekken? Jawel hoor maar als kritische natuurfotograaf vond hij de resultaten niet goed genoeg. Zelfs met de intrede van de digitale fotografie die bewerken mogelijk maakt, kun je toch niet tevreden zijn met je plaatjes. “Alle foto’s waarop ik geen oogcontact met de vogel heb, mieter ik weg”, was bijvoorbeeld een krasse uitspraak van de gastspreker.
En zo zagen we vervolgens ontelbare mooie weergaves van vogels als specht, boomklever, boomkruiper, goudvink, goudhaantje, appelvink, kruisbek, geelgors, roodborstje, kuifmees en sommige ijdeltuiten zelfs ook in spiegelbeeld. Bijzonder waren ook de foto’s van een herkauwende merel, een pimpelmees tijdens en na het badderen, een vraatzuchtige reiger, kraanvogels tegen een ondergaande zon, een stormvogel in volle vlucht…….. Op een gegeven moment vraag je je met de spreker af: ‘Zijn het foto’s of kunstwerken. Hans ik denk allebei!
Zeker weet ik dat velen met mij genoten hebben van alle mooie plaatjes, begeleid door de leerzame informatie. Voordat ik naar deze avond ging, las ik dat Pietersma vindt dat fotografie meer is dan alleen maar klikken. Het gaat hem om een kunstwerk met een goed verhaal. Dhr. Pietersma u hebt het meer dan waar gemaakt!
Josée Janssen